باتری‌های لیتیوم-یونی (Li-ion) امروز قلب تپنده‌ی بیشتر ماشین‌های اصلاح، تریمرها و ریش‌تراش‌های حرفه‌ای هستند. این نوع باتری‌ها نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر (مثل نیکل-کادمیوم) سبک‌تر، بادوام‌تر و شارژدهی بیشتری دارند. اما مانند هر قطعه‌ی الکترونیکی دیگر، اگر درست از آن‌ها مراقبت نشود، به‌مرور ظرفیت و توان خود را از دست می‌دهند.در ادامه، تمام نکات علمی و کاربردی برای افزایش عمر و نگهداری اصولی از باتری ماشین اصلاح را مرور می‌کنیم.
شناخت ساختار باتری‌های لیتیومی
باتری‌های لیتیومی از سلول‌هایی تشکیل شده‌اند که بین آند، کاتد و الکترولیت مایع جریان الکتریکی برقرار می‌کنند.ویژگی اصلی آن‌ها «حافظه نداشتن» است؛ یعنی برخلاف باتری‌های قدیمی نیازی به تخلیه کامل ندارند و در هر لحظه می‌توان دوباره شارژشان کرد.اما در عوض، به دما و ولتاژ حساس‌ترند. شارژ زیاد یا گرمای بالا باعث فرسودگی سریع سلول‌ها می‌شود.
نکات طلایی شارژ روزمره
یکی از اشتباهات رایج، شارژ مداوم دستگاه پس از هر اصلاح است.باتری‌های لیتیومی بهتر است زمانی شارژ شوند که سطح باتری بین ۲۰ تا ۳۰ درصد رسیده باشد و نه زودتر.همچنین پس از پر شدن (۱۰۰٪)، شارژر را جدا کنید؛ چون ماندن طولانی در حالت فول‌شارژ باعث فشار حرارتی به سلول‌ها می‌شود.اگر از دستگاه روزی یک‌بار استفاده می‌کنید، شارژ هفتگی کافی است.
چرا تخلیه کامل اشتباه است
تخلیه کامل باتری تا ۰٪، یکی از اصلی‌ترین دلایل افت ظرفیت است.باتری‌های لیتیومی برای عملکرد پایدار طراحی شده‌اند تا همیشه بین ۲۰ تا ۸۰٪ شارژ کار کنند.هر بار تخلیه کامل، به چرخه شارژ (Cycle) آسیب می‌زند و عمر کلی باتری را کاهش می‌دهد.
دمای نگهداری مناسب
دمای ایده‌آل برای عملکرد باتری‌های لیتیومی بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است.قرار دادن دستگاه در محیط‌های گرم، مرطوب یا در حمام، باعث اکسید شدن سلول‌ها و کاهش عمر آن می‌شود.در صورت عدم استفاده طولانی، دستگاه را در محیط خشک و خنک نگه دارید.
استفاده از شارژر اصلی
هر شارژر ولتاژ و جریان متفاوتی دارد.استفاده از شارژرهای غیراصل یا متفرقه می‌تواند باعث داغ شدن بیش‌ازحد و نوسان ولتاژ شود که مستقیماً عمر سلول‌های باتری را کاهش می‌دهد.همیشه از آداپتور اصلی استفاده کنید و از اتصال مستقیم به شارژر موبایل یا فست‌شارژر خودداری کنید.
نشانه‌های باتری فرسوده
کاهش محسوس در زمان شارژدهی
افزایش دمای دستگاه هنگام کار
شارژ شدن خیلی سریع یا تخلیه سریع
افت قدرت موتور حتی با شارژ کامل
نگهداری در زمان استفاده نکردن
اگر قرار است مدت طولانی از دستگاه استفاده نکنید (مثلاً چند ماه)، آن را با ۵۰٪ شارژ در محیط خشک نگهداری کنید.این حالت باعث می‌شود سلول‌های باتری در وضعیت تعادل بمانند و دچار افت ولتاژ یا تورم نشوند.
آیا باید همیشه تا ۱۰۰٪ شارژ کنیم؟
نه الزماً.بهترین بازه‌ی شارژ برای افزایش عمر باتری بین ۲۰٪ تا ۸۰٪ است.شارژ مداوم تا ۱۰۰٪ باعث می‌شود سلول‌های بالایی باتری فشار بیشتری تحمل کنند.
استفاده در حین شارژ؛ بله یا خیر؟
در مدل‌های جدیدتر با سیستم Smart Charging، استفاده در حین شارژ بلامانع است، اما توصیه نمی‌شود چون باعث افزایش دما می‌شود.اگر باتری ضعیف شده یا دستگاه داغ می‌کند، اجازه دهید ابتدا کامل شارژ شود، سپس استفاده کنید.
جمع بندی
باتری‌های لیتیومی، قلب حیاتی ماشین اصلاح هستند.رعایت چند نکته ساده مانند شارژ در زمان مناسب، اجتناب از تخلیه کامل، استفاده از شارژر اصلی و نگهداری در دمای متعادل می‌تواند عمر مفید آن را افزایش دهد.در مقابل، بی‌توجهی به این موارد باعث افت ظرفیت، کاهش توان موتور و حتی خرابی دائمی باتری می‌شود.
با مراقبت درست، باتری شما سال‌ها عملکردی مطمئن، پرقدرت و بی‌دردسر خواهد داشت.
